مشعل گازی ( مشعل گازسوز )
مهم ترین جزء سیستم گرم کنندگی موتور خانه را مشعل ها تشکیل می دهند. مشعل ها منبع اصلی گرمایش ساختمان محسوب می شوند. از انواع شناخته شده این مشعل ها که دارای تهویه هوا می باشند می توان به مشعل گازی اشاره کرد.
مشعل چیست
به دستگاهی که با به وجود آوردن دمای بالا باعث ساخته شدن شعله آتش می شوند مشعل می گویند. سه عنصر اکسیژن، سوخت و جرقه از عوامل احتراق می باشد و بر روی مثلثی نمایش داده می شوند که به آن مثلث احتراق یا آتش گفته می شود. در صورت نبود هر کدام از این سه عنصر، شعله ای تشکیل نخواهد شد.
برای به وجود آمدن شعله وجود سه عنصر ذکر شده الزامی می باشد پس طبیعتاً یک مشعل باید توانایی جمع آوری این سه عنصر را به طور همزمان کنار هم داشته باشد.
انواع مشعل ها را در صنعت با توجه به سوخت مصرفی آن ها چنین طبقه بندی می کنند:
- مشعل گازی
- مشعل گازوئیلی
- مشعل مازوت سوز
مشعل ها به بویلر ها یا جوشاننده ها متصل می شود و بدین گونه گرمای اولیه ساختمان و آب گرم را فراهم می کنند.
اجزای مشعل گازی
در کنار هم قرار گرفتن اکسیژن سوخت و جرقه پروسه کار مشعل گاز سوز را در جهت ایجاد شعله تشکیل می دهد. این فاکتور ها به وسیله ی سیستم رساننده هوا و سوخت، سیستم جرقه زنی و نیز سیستم کنترلی منجر به ایجاد شعله می شود.
سیستم هوارسان مشعل گازی
وظیفه تولید هوا در مشعل گازی به عهده فن یا ونتیلاتور می باشد که دارای برق مصرفی تک فاز یا سه فاز می باشد. دریچه دمپر وظیفه تنظیم مقدار و جهت هوای ورودی را به عهده دارد. دمپر ها در دو نوع دستی-هیدرولیکی و موتور الکتریکی یافت می شوند. وظیفه هوا رسانی در مشعل و ایجاد شعله به عهده این قطعه می باشد. اجزا تشکیل دهنده سیستم هوا رسان شامل موارد زیر می باشد.
- فن یا ونتیلاتور
- دمپر یا دریچه تنظیم هوا
- صفحه چرخش هوا
- الکتروموتور
فن یا ونتیلاتور
وظیفه فن وارد و خارج کردن هوا به داخل دهانه مشعل گازی و محفظه ی احتراق است. الکتروموتور محور ونتیلاتور یا فن را به چرخش در می آورد.
دمپر یا دریچه تنظیم هوا
وظیفه کنترل میزان هوای وارد شده به مشعل برعهده فن می باشد که بر روی مشعل گازی قرار می گیرد که دارای دو نوع مکانیکی و موتوری می باشد. مشعل های دارای ظرفیت کم از نوع دستی و مشعل های دارای ظرفیت زیاد از نوع موتوری ونتیلاتور استفاده می کنند.
صفحه چرخش هوا
قطعه ای که در نوک مشعل گاز سوز قرار گرفته و از یک صفحه با پره های توربینی ساخته شده است، صفحه چرخش هوا نام دارد و همان طور که از اسمش پیداست وظیفه به حرکت در آوردن هوای خروجی را عهده دار می باشد.
الکتروموتور
به وسیله ای که فن را به حرکت در می آورد موتور الکترونیکی می گویند. الکتروموتور ها دارای دو نوع تک فاز و سه فاز می باشند. از عمده ترین خرابی های الکتروموتور ها میتوان به خرابی خازن اشاره کرد. لازم به ذکر است که هنگام تعویض خازن الکتروموتور حتما به رنگ بندی سیم ها توجه کرده و از درست نصب شدن آن ها اطمینان حاصل کنیم.
در موتور های سه فاز خازنی وجود ندارد و فقط با اتصال سه فاز به سر سیم ها موتور، راه می افتد. در موتورهای سه فاز چنانچه جای دو فاز را با یکدیگر عوض کنیم ، دور موتور برعکس خواهد شد.
سیستم جرقه زن مشعل گازسوز
جرقه فوق توسط یک ترانس جرقه تک وایر یا جفت وایر به وجود می آید که انواع تک وایر آن در ارتباط با بدنه مشعل گازی پروسه جرقه زنی را انجام می دهد. توان ترانس های جرقه عموما در بازه ی ۵ تا ۱۵ کیلو ولت می باشد. لذا مدت زمان جرقه ایجاد شده برای ایجاد حرارت اولیه در مشعل گازی ۳ تا ۶ ثانیه می باشد.
سیستم سوخت رسانی مشعل گازی
گاز طبیعی که مخلوطی از چند نوع گاز می باشد، به عنوان سوخت مصرفی مشعل گاز سوز استفاده می شود. بیشترین حجم آن، گاز متان است. حرکت سوخت از لوله های گاز تا شیر قطع و وصل سپس وارد فیلتر شده، پس از خروج از شیلنگ گاز و عبور از شیر برقی وارد لوله حامل گاز گشته و پس از خارج شدن از محفظه آتش گیری در مجاورت هوای ارسال شده از فن قرار گرفته و با آن مخلوط می شود، سپس در اثر برخورد با صفحه چرخش هوا، با گاز ترکیب می شود. این گاز ترکیب شده بر اثر جرقه مشعل روشن می شود.
شیر برقی یا سونولوئید ولو مشعل گازی
معمولا هر شیر برقی در مشعل گازی دارای سه وظیفه مهم می باشد:
- قطع و وصل مسیر گاز
- تنظیم نمودن سرعت استارت (تنظیم کردن خروج اولیه گاز جهت ایجاد شعله)
- تنظیم کارکرد شعله Vmax یا Vmin
به منظور تنظیم حجم شعله و میزان سرعت استارت به صورت تجربی، ابتدا پیچ تنظیم را در هر مورد کاملا به سمت منفی می چرخانیم تا به صفر برسد سپس دو دور به سمت مثبت چرخانده و استارت مشعل را می زنیم. با دقت به چگونگی تشکیل شعله، می توانیم به تنظیم صحیح یا غلط شعله پی ببریم. در برخی مدل های حجم گاز از شیر به وسیله آچار آلن تنظیم می شود که در این مدل ها می توان بر حسب درجه گردش مقدار پیچ تنظیم آن را از ۳۰ درجه به بالا تنظیم کرد.
نصب مشعل برروی دیگ
معمولا مشعل با استفاده از فلانچ به دیگ بسته می شود و به منظور تامین یک ارتباط بدون درز واشری از جنس گرینگریت باید بین این دو قرار گیرد.
برای نصب مشعل و راهنمائی های لازم ابتدا به منظور اجتناب از خسارت به مشعل در زمان خارج کردن آن از جعبه مخصوص بسیار دقت کنید و تحت هیچ شرایطی با استفاده از کابل ها و یا جعبه دمپر مشعل را بلند نکنید. بلکه مشعل می بایست توسط فلانچ یا محفظه احتراق جا به جا شود.
برای نصب مشعل، توجه به توصیه های زیر ضروری است:
- باید دیگ و بویلر را سرویس کرده و تمام پره ها یا سطوح داخلی دیگ و دودکش را تمیز کنید
- قبلا از تمیزی سوراخ های مهره مانند پیچ های نگهدارنده مشعل اطمینان حاصل شود
- ورق گرینگریت را در محل خود قرار دهید
- مشعل را به دیگ وصل کنید به طوری که گرینگریت فوق الذکر بین فلانچ مشعل و روزنه دیگ قرارگیرد
- با استفاده از پیچ یا مهره ( بسته به نیاز ) و واشر مخصوص مشعل را در جای خود به دیگ به شکل یکنواخت بدون ایجاد تنش محکم کنید.
- حال که مشعل در سر جای خود قرار گرفته است با استفاده از شلنگ مخصوص یا اتصالات لوله گاز ارتباط بین شیر اصلی گاز دیگ و مشعل را براساس توصیه های شرکت گاز بر قرار نمائید.
- ارتباط های الکتریکی و کنترل را براساس نقشه قرارداده شده در داخل جعبه تقسیم مشعل بین تابلوی برق موتورخانه و ترموستات های روی دیگ یا لوله اصلی آب گرم خروجی از آن و جعبه کنترل مشعل بر قرار نمائید.
- دقت شود شعله پوش ( کلاهک ) مشعل بطور صحیح در سوراخ دیگ قرارگیرد .بدین صورت که انتهای کلاهک لب به لب بتون درب دیگ قرار گرفته و قطر سوراخ دیگ حداکثر یک سانتیمتر بزرگتر از قطر کلاهک مشعل باشد تا از تغییر شکل و سوختن کلاهک جلوگیری شود
- دورالکترموتور بررسی شود که بر عکس نباشد. در مورد موتور های سه فاز با جابجا کردن دو فاز، دور الکتروموتور برعکس می شود.